Perspectiva Independiente without background 001

Elton Lioe-A-Tjam (ABO): ‘Papier is geduldig’, mientras e no toca interes di cierto hendenan

Elton01
Siman pasa e minister di Finansas a bay parlamento pa duna un splicacion riba e cuenta anual 2014. Por cierto un bon iniciativa. Pero manera semper, nos parlamento ta laga e ministernan lesa y bisa locual nan kier, pa despues e show ‘tira lodo’ cuminsa pa consumo local. Ora esaki caba, e mashin di propaganda y show ta cuminsa draai pa sigui gaña y indoctrina pueblo cu esaki ta ‘Bon Trabou’. Tristo pa mira con anja’den anja’fo pa 30 aña largo, e comportacion aki a haci Aruba bancarota y laga un parti di pueblo kere cu esaki ta democracia.

Di antemano pueblo por anticipa con e ‘debatenan’ den parlamento lo termina: e partido(nan) cu ta forma gobierno lo ta pro, y esun(nan) di oposicion lo ta contra. Cu gobierno y parlamento ta tene cuenta cu conseho y recomendacionnan di e organonan di conseho den e decision final di debate, ta parce mas ‘wishfull thinking’ enbes di algo normal. Si e consehonan no ta wordo balora of algo ta wordo haci cu nan, anto dicon pidi conseho di e organonan? Nada ta wordo haci cu e consehonan pasobra kisas algun miembronan di parlamento no ta lesa of no ta comprende nan? Pero si e ultimo mes ta e caso, bisa esaki publicamente enbes di tira lodo pa no discuti riba e contenido. Pueblo su interes no ta wordo asina.

Un incidente historico cu ningun hende por a lubida mas, tabata esun di aña pasa ora parlamento a perde un parti di su control financiero (budgetrecht). Un discusion emocional a wordo organisa pa desvia atencion di e realidad cu ta parlamento mes a contribui na esaki: ‘De Algemene Rekenkamer Aruba (ARA) en de Centrale Accountantdienst (CAD) rapporteerden tevergeefs 20 jaar lang schendingen van de Comptabiliteitesverordening’ (Raad van Advies, 2015). Pues pa 20 aña largo, nada tabata wordo haci pa frena e malgastamento di placa, a pesar cu e organonan di conseho tabata bati alarma.

Algemene Rekenkamer ta agrega: ‘..dat er stelselmatig wordt afgeweken van de (weinige) wettelijke normen van de Comptabiliteitsverordening 1989 (CV 1989)  vanwege een gebrek aan (begrotings) discipline’ (Raad van Advies, 2013). Pues, tur hende tabata sa cu no tabata tin suficiente mecanismo legal pa controla gobierno debidamente, pero toch nada a wordo haci pa drecha esaki. Cu e consecuencia cu e malgastamento di placa por a sigui. Pregunta ta, dicon?

Despues di e berguensa internacional di e show ‘Welga di hamber y Ensure’, e ley ‘Arubaans financieel toezicht (LAft)’ y cu parlamento tin cu comparti su control financiero (‘budgetrecht’) cu CAft, nada a cambia. Ainda gobierno no ta atene su mes na locual e la palabra: ‘Belangrijk is nu om het niet alleen bij afspraken te houden, maar om de gemaakte afspraken ook na te komen. Dus niet alleen woorden, maar daden. Aan de afgesproken begrotingsnormen wordt vooralsnog niet voldaan’ (Algemene Rekenkamer, 2015). Algemene Rekenkamer hasta ta bisa cu ainda tin ‘konkelmento’ cu cifra y cu gobierno ta sigui pasa parlamento ‘fastball’: Ook het gepresenteerde meerjarig financieel kader wordt eerst bijgesteld en daarna alsnog overschreden’.

Raad van Advies tambe a constata cu tin cierto maniobranan ta tumando luga cu den futuro por wordo mal uza ‘legalmente’: ‘Er bestaat thans gerede kans dat in de toekomst de ontwerp-landsverordening tot vaststelling van de exploitatierekening zal worden aangewend om achteraf machtiging te verlenen voor uitgaven ten aanzien waarvan in het desbetreffende begrotingsjaar zelf geen machtiging was verleend. De Raad acht dit een zeer ongewenste precedent’ (Raad van Advies, 2015).

Algemene Rekenkamer ta constata tambe cu ainda gobierno ta abusa di parlamento y e poco locual a resta di su control financiero y cu parlamento mes ta culpabel pa esaki: ‘De ruime interpretatie en toepassing die de uitvoerende macht geeft aan dit artikel (11 CV 1989), maakt op pijnlijke manier duidelijk dat het budgetrecht van de Staten grotendeels buiten spel is gezet. De Algemene Rekenkamer herhaalt haar zorgen over deze gang van zaken en merkt op dat ook de Staten verantwoordelijk is’ (Algemene Rekenkamer, 2015).

Lesando y mirando tur esaki, anto e ta keda hopi dificil pa kere cu algo a cambia despues di e introduccion di LAft y CAft. E organonan di conseho ta keda bati alarma, pero nada ta pasa. Ta parce manera un aire di ‘I don’t care’, manera un minister a bisa recientemente den parlamento, ta circula den seno di gobernacion. Ki postura malo y repudiabel. Alarmanan ta zona, pero nada ta wordo haci. E malgastamento di placa ta sigui, mientras cu cada dia mas medida ta wordo impone. Pero lector, e lo bira mas pio. Manera campaña a cuminsa caba y hopi proyecto innecesario ta wordo anuncia pa loco, pa asina laga pueblo kere cu proyectonan y malgastamento di placa ta bon gobernacion. Ainda ta fresco den un parti di pueblo su memoria e carta di gobernador di 2013, unda e la prohibi gobierno pa stop di mal gasta placa di pueblo na campaña electoral. Pero gobierno no a respeta gobernador ni pueblo y hopi mas placa a wordo gasta na campaña. Pues placa di pueblo a wordo uza pa campaña pa gaña pueblo, pa despues legalisa e infraccion di ley den parlamento na december 2013. Algo contra tur etica, principionan democratico y algo contra ley.

Na Brazil, e parlamento a cuminsa e proceso pa baha e president. Esaki pasobra e president lo a manipula cu cifranan di presupuesto 2014 y asina mal informa parlamento. Aki na Aruba, a pesar cu e organonan di conseho ta batiendo alarma ya pa 20 aña largo pa e mesun tipo di delito, nada ta pasa y tur hende ta keda sinta. Ta parce cu parlamento ta prefera di tira lodo na otro y warda te ora mas autonomia wordo kita di dje pa gobierno of Hulanda, enbes di actua conforme nos Constitucion. Pero ‘Papier is geduldig’, mientras e no toca interes di cierto hendenan.


(www.aboaruba.org , info@aboaruba,org)

Expresionnan haci den e articulo aki no necesariamente ta refleha opinion di ArenaPoliti.co

7 motibo pa laga Pueblo eligi su Gabinete

Columna Asiento 22 | S01E05 Hopi ciudadano ta na fabor di un cambio den nos sistema democratico cu lo duna Pueblo e poder pa eligi Parlamento y un (minister-)presidente den eleccionnan separa. De...

Sigui lesa...

Inscribi pa ricibi un resumen semanal di e articulonan mas impactante.

 

Contacto

ArenaPoliti.co ta un website di BPS Media

 

Pa tuma contacto of pa manda comunicado:

[email protected]

 

Advertising:

[email protected]

x

 

Inscribi pa ricibi un resumen semanal di e articulonan mas impactante.