Perspectiva Independiente without background 001

Cristian Soto Garcia: 'CAFT: Un maldicion of bendicion?'

CristianSotoGarcia01
Guest-columnist sr. Cristian Soto Garcia ta comprati su punto di bista riba e ley di CAft, y ta reflexiona riba e motibo dicon awe e ley aki ta un realidad. 

Oranjestad - E sentimentonan rond di e ley di LAFT (CAFT) den pueblo ta mixto y e ta un topico cu unda bo bira bo ta tende di dje. Sea cu bo ta pro of contra e ley aki, no por kita afor e echo cu e lo afecta nos tur den un manera of otro. Un cos ta sigur, e nivel di discucion cu a ser hiba den Parlamento di Aruba dia 27 di augustus 2015, ta pone cu nos tin di para keto un rato pa reflexiona riba e motibo dicon awe e ley aki ta un realidad.

HISTORIA
Desde 15 di december 1954, nos a conoce e fin di colonisacion y na mes momento e nacemento di e constitucion cu nos ta forma parti di dje. E statuto di Reino Hulandes a ser forma door di Hulanda, Antiyas Hulandes y Suriname. Den e statuto aki, e status di cada pais/teritorio a wordo poni igual y cada un pais/teritorio a bira autonomo dentro di Reino Hulandes. Esaki nifica cu maske cu tur 3 ta forma parti di un Reino, cada un ta responsabel pa su mesun maneho. Por compar'e cu un hoben cu ta haya libertad di su mayornan pa tuma algun desicion riba su mes, pero ta keda bou di dak di su mayornan. Na 1975, a conoce e prome cambio grandi den e statuto di Reino Hulandes ora cu Suriname a dicidi di bandona Reino y bira completamente independiente, formando su mesun constitucion. Na 1986 a bin e di dos cambio grandi den statuto, danki na e lucha di tanto Henny Eman y Betico Croes, Aruba a bira un pais autonomo dentro di Reino y eventualmente lo mester a bira independiente. Aki ta unda Aruba a haya su Status Aparte, cu lo mester a bira e brug pa Aruba bira independiente na 1996. Na caminda esaki a ser cancela (1994) y Aruba a keda forma parti di Reino Hulandes mane un pais autonomo. E ultimo cambio grandi a bin na 2010, ora Curacao y St. Maarten tambe a bira paisnan autonomo dentro di Reino Hulandes, eliminando asina formalmente loke nos tabata conoce como Antiyas Hulandes y e Status Aparte unico cu Aruba tabata tin.

CONSTITUCION
Hopi biaha nos por tende e exprecion cu Hulanda kier bin manda of impone riba nos. Esaki pa hopi hende por ta confuso pa motibo cu pa hopi aña caba, e famia Real no ta directamente envolvi den tuma desicion, sino cu nan ta simplemente firma locual ta wordo dicidi entre Tweede y Eerste Kamer. E constitucion cu nos ta forma parti di dje, ta categorisa segun e monarchia, cu e Rey/Reina na cabes y cu nan ta e ley supremo. Rey/Reina ta wordo representa door di un Gobernador na cada pais/teritorio cu ta forma parti di Reino Hulandes, cu exepcion di Hulanda como cu ta eynan e famia Real ta estableci. Dus ora cu ta wordo bisa cu ta Hulanda ta bin impone, enrealidad ta e ley di mas halto den e constitucion cu nos ta forma parti di dje, ta esun cu ta dicidi. Pesey un Koninklijk Besluit (e famoso KB) ta ser firma door di e Rey/Reina.

FUNDESHI
E lucha y balentia cu tanto Eman y Croes a hiba, a forma pa nos un fundeshi fuerte pa nos sigi bay dilanti como pais. Lastimamente esaki a wordo neglisha y por asta bisa cu e idealnan cu nan a laga pa nos a bay perdi. Desde cu Aruba a conoce su prome Gobierno como pais autonomo den Reino Hulandes te cu awo den 2015, no a zorg pa atende cu e aspectonan legal pa asina por a
construi na un manera recto y corecto riba e fundeshi cu nos a herada. Contrario na locual e lucha tabata, nos a laga popularismo y materialismo dicidi e rumbo di nos pais. Sticker, t-shirt, pen y promesanan falso a cumpra nos voto y a zorg pa nos a haya gobernantenan cu na lugar di a sigi construi riba e fundeshi, a distrui esaki usando buraconan den ley pa beneficio propio (sea directo of indirecto). Awo, prome cu bo sali zundra pa bisa cu e partido cu bo ta simpatisa no a haci nada contra ley, lagami bisa di biaha cu no ta paso cu algo ta legal nifica cu e ta corecto.

CONCLUSION CristianSotoGarcia 01
Supervision ta necesario pa un bon maneho. Esaki ta bay man den man cu transparencia y ta asina fundamental pa por mantene un relacion sano entre un Gobierno y su pueblo. Como pais nos a neglisha nos mes y e organonan cu nos tin cu por a haci e trabou (Raad van Advies, Centrale Accountingsdienst, Algemene Rekenkamer etc.).

Awor manera e hoben cu a haya e libertad di su mayornan pa tuma desicionnan riba su mes, nos a abusa di e confiansa y a opta pa no controla nos mes. Nos tur sa kico ta pasa ora cu nos no cumpli cu e reglanan di cas di nos mayornan y e consecuencianan nos tin di carg'e, mas aun si nos a wordo adverti algun biaha caba.

Mirando cu e ley aki no ta di un caracter permanente, lo ta bon pa nos usa e tempo y reflexiona den locual nos a faya y si nos kier sigi den e mesun ciclo di t-shirt, sticker y pen como e prijs di nos voto. Esaki ta nos "second chance in life" como Pais... E pregunta ta keda, CAFT: un maldicion of bendicion? E contesta ta keda na cada persona su mesun consenshi y entendimento di e materia.

Cristian Soto Garcia

Expresionnan haci den e articulo aki no necesariamente ta refleha opinion di ArenaPoliti.co

7 motibo pa laga Pueblo eligi su Gabinete

Columna Asiento 22 | S01E05 Hopi ciudadano ta na fabor di un cambio den nos sistema democratico cu lo duna Pueblo e poder pa eligi Parlamento y un (minister-)presidente den eleccionnan separa. De...

Sigui lesa...

Inscribi pa ricibi un resumen semanal di e articulonan mas impactante.

 

Contacto

ArenaPoliti.co ta un website di BPS Media

 

Pa tuma contacto of pa manda comunicado:

[email protected]

 

Advertising:

[email protected]

x

 

Inscribi pa ricibi un resumen semanal di e articulonan mas impactante.