Perspectiva Independiente without background 001

Gabinete ME II: Prof.dr.mr. Flora Goudappel, experto riba tereno di LGO y UPG: “Presidencia di OCTA pa Aruba ta di gran importancia. E presidente ta dicidi e agenda”

reunion Goudappel
ORANJESTAD- Prof. dr.mr. Flora Goudappel a duna un ‘gastlezing’ na Universidad di Aruba riba e relacion entre Aruba y Union Europeo y e bentahanan cu e relacion aki tin pa e paisnan sea LGO of UPG. Durante un lunch diasabra na Bestuurskantoor sra. Goudappel a papia den un setting mas chikito cu Prome Minister Eman, Minister Sevinger y  cu algun director y personanan di departamentonan envolvi den e materia aki. Presente tabata tambe e representante permanante di gobierno di Aruba na Brussel mr.drs. Cedrick Tilma, kende ta na Aruba actualmente, mescos tambe drs. Hans Hillen.


Durante su lectura na Universidad di Aruba sra. Goudappel a compara e opcionnan cu Aruba tin pa loke ta su partnership cu Europa. Tambe pa nos haya mas atencion pa e tema Europa na Aruba, teniendo na cuenta cu presidencia di Aruba di OTCA otro aña. E pregunta segun sra. Goudappel no mester ta e discusion kio ta miho, un LGO of UPG, pero mester cambia e discusion for di su base. 'Ki tipo di partnership Aruba ta desea cu Europa y con logra esey mester bira e punto di salida. Nos mester papia den terminologia di 'partnership' enbes di 'status'.  'Status' ta zona muchu cu bo ta mara bo mes, mientras cu 'partnership' ta indica cu bo ta partner y hunto bo ta traha pa yega na un meta comun. E partnership actual ta basa riba tres componente. 1: Areglo di comercio preferencial. 2. Placa di desaroyo. 3. Acceso na cierto programanan financiero di Europa. Interesante, pero e competencia ta grandi y e chens pa haya esaki ta chikito. Durante un entrevista cortico sra. Goudappel a duna splicacion riba temanan cu ta regarda nos aki den forma directo y indirecto.

Pregunta 1. Pakico asina poco uzo ta wordo haci door di Aruba y otro LGO’nan cu e areglo di comercio preferencial. Sra. Goudappel: “Esaki pa dos motibo. Na di prome lugar pasobra e areglo aki ta uno sumamente complica y pa por cumpli cu tur exigencia ta miho paga impuesto riba e articulonan cu bo ta importa. E ta sali mas barata pa motibo di e tempo cu bo ta hinca aden y e poco cu bo ta gana cu ne. Na di dos lugar ta cu e sistema aki a wordo introduci pa e asina yama ‘paisnan ACP’, colonianan cu a bira completamente independiente. Ta jammer si cu ta asina dificil y complica cu un isla manera Aruba no por haci uzo di e areglo aki.

Pregunta nr. 2. E areglo di LGO actual ta a base di cooperacion di desaroyo tradiconal. Ya esaki no ta di e tempo aki mas. Sra. Goudappel: “Ainda tin hopi LGO na mundo cu ta islanan den desaroyo cu mester di ayudo. Hecho ta cu hopi LGO Caribense no mester di e ayudo aki. Pa nan enberdad e ayudo di desaroyo aki no ta algo actual mas y nan relacion mester ta uno di comercio.

Preguta 3. E acuerdo di Cotonou ta caba na 2020. Esaki ta nifica cu no ta bay tin financiamento mas pa e partnership cu LGOnan. Tin otro posibilidadnan financiero con Union Europeo por sigui yuda? “Actualmente e areglo pa LGO ta solamente pa ayudo di desaroyo. Sea mester negosha un areglo nobo of ta didici pa bay over na e sistema normal cu Union Europeo ta mantene. Esey ta exigi negocianannan pisa. Pa motibo cu e sistema ta asina ‘log’ prome cos cu mester logra ta pa drenta den dje y una bes eyden bo tin mas oportunidad y tambe oportunidadnan mas amplio. Tin paisnan cu tin hende den servicio cu ta bezig cu esaki so. Esta logra financiamento di proyectonan cu nan tin. Ta wordo bisa cu di cada 10 peticion cu wordo haci, un ta wordo honra.”

Pregunta 4. E LGOnan tin un relacion historico cu Europa cu a a nace den forma unilateral door di paisnan cu tabata en busca di colonia. Ningun LGO a pidi pa a wordo colonisa. E nivel di prosperidad den mayoria di paisnan LGO ta bou di e nivel di e ex-colonisadornan, cu cualnan te dia di awe nan ta liga. Pasobra cu tur ta islanan y pa e motibo ey mas vulnerabel ainda, mester tin un sorto di responsabilidad (financiero) y tambe un trato igual y equivalente manera ta den e parti europeo di e pais miembro.
Sra. Goudappel: “Den UPG ta pone enfasis y ta tene hopi cuenta pa ta cuidadoso cu economia unilateral. Mi ta di acuerdo cu mester tene cuenta cu limitacion di un isla y su grandura, pero esey lo mester ta algo extra riba un financiamento comun. E ciudadano mester wordo trata den forma igual. Loke ta evidente ta cu danki na Eman y Sevinger (Caso den Hoge Raad) tur hende sa cu tur ciudadano di LGO y UPG ta ciudadanonan Europeo. Den Europa boso tin derechonan igual, pero di otro banda semper bo mester ta cuidadoso pa no laga mucho hende drenta bo pais pa no stroba e mercado laboral por ehempel.

Pregunta 5. Con importante presidencia di OCTA ( Overseas Countries and Territories Association) ta pa Aruba? “Di gran importancia. Pasobra esun cu ta presidente ta dicidi e agenda. Esaki semper ta importante, pasobra asina bo por trece bo propio idea y prioridadnan dilanti di tal forma cu nan ta pasa pa e siguiente periodo di presidencia.”

“Mi ta spera cu mi punto di bista cientifico por yuda den e discusion y formacion di pensamento riba e tema esencial di partnership aki y ki direccion tuma den e añanan nos dilanti.”, sra. Goudappel a bisa na final di e entrevista.

Abreviacionnan: OCTA: Overseas Countries and Territories Association, LGO: Landen en Gebieden Overzee. UPG: UltraPerifeer Gebied y ACP: African, Caribbean and Pacific Group States.
Goudappel

Expresionnan haci den e articulo aki no necesariamente ta refleha opinion di ArenaPoliti.co

x

 

Inscribi pa ricibi un resumen semanal di e articulonan mas impactante.